ĐẢNG VÀ TOÀN DÂN CẦN BIẾT. ĐÂU LÀ SỰ THẬT QUA TÀI LIỆU ===VIỆT-NAM. NHỮNG TIẾNG NÓI CAN ĐẢM===NÀYgreenspun.com : LUSENET : Vietnamese American Society : One Thread |
Vietnam - Daring to Speak Out Việt Nam-Những tiếng nói can đảm Broadcast: 28/10/2003 Reporter: Evan Williams Bản văn nội dung đoạn phim tài liệu "Việt Nam-Những Tiếng Nói Can Đảm" chiếu trên đài truyền h́nh ABC Úc Châu vào lúc 9 giờ 30 ngày 28 tháng 10 năm 2003Williams: Việt Nam là một đất nước với nhiều chuyện thần kỳ, con người và đất nước thật hiền lành nhưng cũng kiên dũng đánh bại nhiều cường quốc trên thế giới. Dưới lớp vỏ lăng mạng đó, Việt Nam đang phải đối đầu với áp lực từ chính trong nội bộ. Cũng như Trung Quốc, đảng cộng sản Việt Nam đang ra sức củng cố quyền lực cùng lúc cố mở ngỏ nên kinh tế thị trường; và điều này đă được chứng minh ngày một khó khăn hơn. Với cái nh́n tổng quát, đời sống của người dân ở Việt Nam có vẻ khá hơn, nhưng với một điều kiện khắc nghiệt là không một ai được thắc mắc đến việc việc đảng cộng sản nắm quyền kiểm soát toàn bộ. Những người bất đồng chính kiến bị cầm tù đến hàng chục năm, và chúng tôi cũng đă gặp những người mà cuộc sống tiêu tan chỉ v́ chống lại chế độ độc đảng. Tệ nạn tham nhũng từ hàng ngũ lănh đạo đảng và những vụ bắt bớ, bóp nghẹt quyền tự do ngôn luận là động cơ h́nh thành và lớn mạnh của một tổ chức ủng hộ Dân chủ, và đêm nay, lần đầu tiên, họ cất lên tiếng nói từ Việt Nam.
Đối Kháng: Mọi người Việt Nam ngày nay đă hiểu độc đảng có nghĩa là độc tài, độc tài có nghĩa là tham nhũng, đồng nghĩa với mất hết các quyền tự do căn bản của con người, cho nên họ rất căm phẫn.
Williams: Đây là chuyến viếng thăm Việt Nam để t́m kiếm cái giá mà con người phải đánh đổi với một trong những chế độ độc đảng trên thế giới. Trên một sân banh tại Sàig̣n, Lâm Lê Dzũng đang đạo diễn một cuốn phim mà anh hy vọng sẽ nổi tiếng và ăn khách, một phim nhựa đề tài thể thao với tuổi trẻ.
Lâm Lê Dzũng: Phim này là U 14- “Đội Bóng Trong Mơ”. Đề tài về thiếu nhi, thể thao pha h́nh sự và hài hước trong đó.
Williams: Cái hài hước của Dzũng đưa đến một quyết định tùy hứng là giao cho người khách-phóng- viên thủ vai bố của một cầu thủ. Và mặc dù với một chủ đề nhẹ nhàng, “Đội Bóng Trong Mơ” là một phần của cuộc cách mạng. Như cả nền kinh tế tại Việt Nam, ngành điện ảnh đă được tín lệnh tháo bỏ xích xiềng trói buộc với các đề tài xă hội chủ nghĩa và chiến tranh để bắt đầu chú trọng đến lợi nhuận.
Lâm Lê Dzũng: Gần đây, chúng tôi chỉ dành một phần nhỏ nói về chiến tranh và phần lớn c̣n lại nói đến các đề tài mô tả hiện trạng xă hội, những bức xúc trong đời sống, các xấu, các ác của xă hội và t́m cách xoá bỏ những tệ nạn này. Muốn được thế, chúng tôi cần hấp dẫn đông người đến xem phim để có thể truyền tải những tư tưởng đó.
Williams: Những nhà làm phim ở Việt Nam bắt đầu hiểu kiếm tiền là làm cho rạp có khách ngồi đầy ghế. Trong một cái nh́n không nhân nhượng với bề trái buồn bă xơ xác của xă hội, cuốn phim “Gái Nhảy” vừa phát hành nói về cuộc sống của ba thiếu nữ trẻ trong đầy đọa của ma cô, của đàng điếm, rượu chè, nghiện ngập, nhiễm HIV, tuyệt vọng và chết. Là cuốn phim ăn khách nhất, “Gái Nhảy” đă thu về gần 2 triệu đô la, số thu cao nhất từ trước đến nay. Tuy thế, đây vẫn c̣n là một phim tuyên truyền, một bài học được nhà nước cho phép nói, về tệ nạn nghiện ngập từ chủ nghĩa tư bản.
Đạo diễn Lê Hoàng: Ngoài cái công tác tuyên truyền bộ phim c̣n nói về giá trị nhân văn nữa, tránh xa những cô gái ấy nhưng đồng thời cũng phải hiểu và thông cảm với số phận của họ. Chúng tôi không thể nói về những cô đấy như chúng tôi nói về những người lính Mỹ được.
Williams: Lê Hoàng hiện đang t́m tài tử cho đoạn tiếp của phim “Gái Nhảy” và ông đă hứa đoạn kết sẽ có hậu hơn. Như hầu hết mọi mặt của xă hội Việt Nam, các công ty phim ảnh được khuyến khích t́m nguồn tài chánh từ thị trường tự do, nhưng lại không có tự do ngôn luận đi cùng.
Đạo diễn Lê Hoàng: Nhà nước chỉ duyệt kịch bản khi phim làm bằng tiền nhà nước mà thôi. C̣n dùng tiền của tư nhân th́ họ tha hồ làm, nhưng nhà nước sẽ duyệt cái phim.
Williams: Những ǵ mà ban kiểm duyệt thông qua, đều do mộ phụ nữ quyết định tại Hà Nội. Là một nhà thơ, nhà văn, đảng viên cao cấp Nguyễn thị Hồng Ngát sẽ kiểm duyệt tất cả dự án phim ảnh; đĩ điếm th́ được chấp nhận, nhưng chính trị th́ không.
Bà Ngát: Ở Việt Nam có câu “con không bao giờ chê bố mẹ khó (nghèo)”. Sinh ra tại Việt Nam, một xứ sở nghèo nàn, nhưng chúng tôi rất yêu đất nước và chẳng chê đất nước của ḿnh. Một số người đă gánh trách nhiệm lớn đem lại tự do cho đất nước; họ đang xây dựng lại đất nước, và đấy cũng là một mục đích rất lớn.
Williams: Dịch vụ internet đă giúp nhiều người Việt Nam có cơ hội phê phán chính quyền. Đây là hệ thống thông tin tự do duy nhất nằm ngoài ṿng kiểm soát của nhà nước, nhưng cũng đang bị siết chặt lại. Vào ngày 27 tháng 3 năm 2002, BS Phạm Hồng Sơn đă bị bắt sau khi ông dịch tài liệu “Dân chủ là ǵ” của Bộ ngoại giao Hoa Kỳ và gửi cho bạn bè cũng như lănh đạo đảng. Ông Sơn bị kết án 5 năm tù và 3 năm quản chế. Tội người ta gán cho ông ta là ǵ? Gián điệp.
Vũ Thúy Hà: (Vợ ông Sơn) Chủ yếu anh Sơn muốn t́m hiểu Dân chủ là ǵ. Chồng tôi đă nghe rất nhiều về dân chủ, nhưng anh không hiểu thực chất dân chủ là ǵ.
Williams: Bà Vũ Thúy Hà, vợ BS Phạm Hồng Sơn bị theo dơi thường xuyên nên chúng tôi đă phải bí mật gặp gỡ bà và hai con tại nhà của một người bạn.
Vũ Thúy Hà: Cuộc sống hàng ngày của chúng tôi rất khó khăn. Trước kia chúng tôi sống rất hạnh phúc có đủ vợ chồng con cái; nhưng từ khi chồng tôi bị bắt, cuộc sống của chúng tôi bị đảo lộn rất nhiều. Thật nhiều khó khăn cho chúng tôi trong cuộc sống vật chất, nhất là về tinh thần đối với ba mẹ con chúng tôi.
Williams: Bà Hà nói cho hai con biết rằng cha của chúng đi làm xa, nhưng chúng hỏi tại sao không điện thoại về nhà như ông đă thường làm. Một ngày không xa, chúng sẽ biết được sự thật.
Dù sống trong khó khăn nhưng chị Vũ Thúy Hà ủng hộ việc lùng kiếm của chồng ḿnh.
Vũ Thúy Hà: Tôi muốn chồng tôi ngừng những việc đó để có được sự yên ổn cho gia đ́nh, nhưng trong thâm tâm sâu kín, tôi hiểu anh ấy và chia sẻ với anh ấy. Tôi hiểu rằng một xă hội phát triển, phải có dân chủ, và muốn có dân chủ th́ phải dứt khoát t́m hiểu nó là cái ǵ.
Williams: Bà Ngát, nhân viên kiểm duyệt của chính phủ, là là đảng viên cao cấp đuy nhất đồng ư để tiếp chuyện với chúng tôi. Bà ta nói rằng chính phủ của bà không bỏ tù những người bất đồng chính kiến như BS Sơn.
Bà Ngát: Điều đó không đúng. Hiện nay hầu như chẳng có người nào bị bắt giữ v́ những điều ấy cả. Tôi biết có những người bất đồng chính kiến với chúng tôi, nhưng họ vẫn sống hạnh phúc vui vẻ với gia đ́nh ở Hà Nội. Chẳng có ai bị giam giữ ǵ.
Williams: Trường hợp của Sơn không phải là độc nhất. Theo các tổ chức vận động nhân quyền Việt Nam th́ có 160 tù nhân chính trị tại đây - có người ở tù suốt cả đời. Trong một vụ mới đây liên quan đến việc sử dụng internet, có 13 người đă bị kết án đến 12 năm tù, nhiều người chỉ v́ gửi đi những email chống chính phủ. Trong số họ có cả nhà tranh đấu nhân quyền 32 tuổi Lê Chí Quang, những người đấu tranh nhân quyền cho biết tính mạng của anh Lê Chí Quang đang bị đe dọa v́ bệnh thận của anh ta không được chữa trị.
Chúng tôi biết rơ rằng có những người bị tù tại đây, nếu họ không bị kết án v́ chỉ trích đảng th́ họ bị tù v́ lư do ǵ?
Bà Ngát: Họ có bị bắt đi tù bao giờ đâu! Nếu ḿnh nh́n khó khăn với thiện chí, bằng cách ghé vai vào giải quyết những cái khó khăn, như thế th́ tôi thấy đấy là cái thiện chí nhất và cái cần làm nhất về trách nhiệm công dân của mỗi người. Không nên đi sâu vào những sai sót và khó khăn đấy để nói xấu dân tộc ḿnh, nói xấu đất nước minh th́ tôi cũng phản đối những thái độ như vậy.
Williams: Để tiếp xúc được với những người đối kháng c̣n tự do, công việc này mất hàng tuần lễ. Để tránh sự theo dơi của nhân viên công an ch́m, phải t́m cách đi ban đêm. Dương Thu Hương là một cựu đảng viên đảng cộng sản cho đến khi bà viết những tác phẩm nói về tệ nạn tham những trong chính quyền cũng như sự lạm dụng quyền lực. Bà ta đă viết những điều này với sự hiểu biết từ trong nội bộ, và chính v́ thế bà đă từng bị bắt giữ.
Dương Thu Hương: Tôi không thể tin tưởng một chút ǵ về chính phủ của ḿnh v́ đây là những con người cực kỳ hèn hạ và thấp kém. Họ không có một tí nhân cách nào để tôi tin tưởng cả. Tôi hiểu rất rơ về họ. Họ chỉ hoàn toàn là những con người ti tiện. Những lớp người tốt mà ngày xưa c̣n chút lư tưởng đă chết, chết hết rồi. Bây giờ chỉ c̣n lại những người thế chân; đấy là những kẻ đê tiện, những kẻ ăn cắp một cách trắng trợn gian manh.
Williams: Cuốn phim tuyên truyền đầu tiên của Việt Nam nói về sự hy sinh cho dân tộc, đă đánh bại người Pháp 50 năm trước, rồi đến Mỹ khoảng 30 năm trước. Đây là những chiến thắng mà đảng cộng sản rất hănh diện, nhưng đối với những người sống sót qua cuộc chiến như bà Dương Thu Hương, hiện cũng phải đặt câu hỏi với đảng cộng sản lời hứa hẹn về một đất nước công bằng mới sau cuộc chiến.
Dương Thu Hương: Thế hệ của tôi gần như đă chết hết trong cuộc chiến tranh chống Mỹ. Phần c̣n lại, th́ tất cả đều đi làm quan và những người đó bây giờ phải có ít nhất vài ba ṭa nhà để cho người nước ngoài thuê. Họ có tài sản rất lớn. Thế c̣n tôi chọn con đường làm giặc, bởi v́ tôi không thể… Tôi có thể chết, nhưng tôi không thể nhục được. Bởi v́ tôi cho cộng tác với những con người ti tiện th́ rất là nhục nhă nên tôi không thể chịu được cái sự sống nó nhục nhă và đê tiện, thế thôi, đơn giản! và đó cũng là một cách trả thù cho tất cả những người thế hệ tôi đă chết đi một cách oan uổng trong cuộc chiến tranh chống Mỹ.
Williams: Ở ngay ngoại ô thủ đô Hà Nội, người Việt Nam vẫn c̣n cuộc sống nông dân. Đảng cộng sản thuở đầu thành lập dựa vào những thành phần này, nhưng ngày nay họ muốt gặt hái trái quả của sự đổi mới từ thị trựng tự do.
Dương Thu Hương: Những người có quyền lực th́ buôn bán ma túy, rồi buôn bán hàng lậu, rồi dùng chế độ, dùng uy lực của chế độ để mà vơ vét tài sản của nhân dân bằng cách biển thủ công quỹ, tài sản quốc gia. Và bằng cách dùng quyền lực để mà độc quyền trên thị trường buôn bán.
Williams: Ở vùng quê, việc tham những và quan chức cướp đất xẩy ra thường xuyên. Những người chống đối đă bị đàn áp, do đó những nhóm đối kháng đă phải hoạt động bí mật. Tuy thế hôm nay đă có sự thay đổi trong chiến thuật. Tối hôm nay, lần đầu tiên xuất hiện, phong trào đấu tranh cho dân chủ Việt Nam . Phong trào này gọi là Việt Tân.
Đối Kháng: Tôi là một đảng viên của Việt Nam Canh Tân Cách Mạng Đảng, gọi tắt là Việt Tân. Tiếng Anh là “The Revolutionary Party to Reform Vietnam”, gọi ngắn là "VietNam Reform Party."
Williams: Việt Tân có hàng ngàn đảng viên từ Nam ra Bắc và hải ngoại. V́ anh ninh người được chọn để tŕnh bầy đă phải cải trang để bảo toàn tính mạng.
Đối Kháng: Và có thể là sau khi mà ông đi rồi, nếu tôi bị bắt th́ tôi sẽ bị thủ tiêu.
Williams: Đây là lời tuyên bố đầu tiên và công khai của Việt Tân.
Đối Kháng: Cho đến thời điểm này người dân đă hiểu ra vấn đề là đảng cộng sản chỉ lừa dối họ thôi, và bóc lột họ, lấy của họ bỏ vào túi riêng. Tất cả các quyền lợi như là nhà cửa, những viện trợ quốc tế và đầu tư nước ngoài đều nằm trong tay một số, một nhóm người đặc quyền đặc lợi, trong khi đa số người dân th́ vô cùng đói khổ.
Williams: Đảng Việt Tân được tổ chức thành từng tổ nhỏ trong quần chúng giống như cộng sản đă dùng chống người Mỹ trong thời chiến tranh. Họ thu thập tài liệu về tham ô, về những sự bắt bớ, huy động tuổi trẻ và được sự hỗ trợ bí mật của một số nhân vật trong chính quyền. Mục tiêu của họ? Nền dân chủ đa đảng, pháp trị.
Đối Kháng: Một số người ngoại quốc khi mà làm ăn ở Việt Nam thất bại họ nói là cả một chế độ, cả một đất nước Việt Nam là một đất nước không có luật pháp, không có ổn định, thiếu trật tự và họ không thể làm ăn ở Việt Nam. Cho nên chúng tôi nghĩ đến những cản trở việc canh tân và dân chủ hoá không phải chỉ ở một nhóm người, mà ở nguyên cả guồng máy của một chế độ.
Williams: Đảng cộng sản nói rằng họ đă thắng cuộc chiến, họ mang cho người dân một nền kinh tế phồn vinh. Có điều ǵ sai ở đây?
Đối Kháng: Người dân Việt Nam muốn có sự thay đổi v́ đảng cộng sản Việt Nam đă đă tước đi các quyền căn bản của họ, như tôi đă nói hồi nẫy, là các quyền tự do ngôn luận, quyền tự do báo chí, quyền được mưu sinh, quyền được tự do làm ăn, quyền được b́nh đẳng trong mọi quan hệ xă hội.
Williams: Để làm giảm niềm căm phẫn của dư luận về việc tham nhũng của chính quyền, đảng cộng sản vừa đây đă bắt giữ tên trùm tội phạm ở Sài G̣n là Năm Cam; Cùng bị xử với Năm Cam v́ các tội ác có tổ chức và tham những là một số quan chức, đảng viên cao cấp, công an, nhà báo và thẩm phán. Nhà nước đă cho phép quay thành phim truyện phiên toà này nhưng lại nhẹ tay với các lănh đạo trùm ṣ.
Bà Ngát: Đây là bộ phim đầu tiên của Việt Nam, phim nhựa phản ánh trực diện vấn đề tham nhũng. Động… vấn đề động không phải chỉ có những người b́nh thường, mà đây là động rất là lớn, tức là đến cả những người có trách nhiệm rất cao đă vô t́nh để xẩy ra những dẫn đến vấn đề tham nhũng.
Williams: Nhưng mà vấn đề vẫn c̣n nguyên: nếu không có phép của chính quyền th́ chẳng ai có thể làm ǵ được cả. Những ǵ mà hầu hết người dân Việt được biết về những chỉ trích công khai chỉ qua h́nh thức như tuồng cải lương này.
Nhân vật đóng tuồng: Ḿnh phải làm sao cho thế hệ sau nó phải đẹp hơn, nó phải tốt hơn cái thế hệ trước. Đó mới là điều c̣n quan trọng hơn nhiều.
Williams: Như trong một truyện truyền kỳ kể rằng một con người sinh ra thật xinh đẹp và tử tế nhưng xă hội sẽ xác định người đó có phải là người lương thiện hay không.
Nhân vật đóng tuồng: Nếu người ta muốn biết đứa bé này sẽ trở thành một nghệ sĩ hay là một tên cướp, với đầy đủ t́nh thương hay ḷng hận thù, tất cả đều đến từ con tim.
Williams: Trong một đất nước tham ô như Việt Nam hiện nay, thông điệp này thật là rơ ràng. Nhưng viên đạo diễn Nguyễn Hưng Long nói rằng, để tránh bị kiểm duyệt, những điều chỉ trích phải được gián tiếp nêu lên.
Nguyễn Hưng Long: Tự cảm lấy, tự nhận thức lấy cái điều đó. Tại v́ đây là một chuyện dân gian nhưng mà trong đó người ta thấy được cái hiện tại. Ḿnh không muốn nói cụ thể v́ bây giờ ḿnh nói ai tốt, ai xấu? Hiện tại, người ta nh́n vào cái dân gian này và tự cảm nhận.
Williams: Việt Nam ngày nay phải nhanh chóng thoát ra khỏi cái quá khứ anh hùng. Mỗi buổi sáng ở Hà Nội, nhiều người từ khắp miền đất nước về dự lễ thượng kỳ với niềm tự hào đất nước. Tuy thế sự chống đối việc cộng sản độc tài toàn trị ngày mỗi gia tăng.
Đối Kháng: Và chúng tôi tin tưởng chắc chắn rằng trong tương lai gần nhân dân Việt Nam sẽ đứng lên theo chúng tôi để làm cuộc cách mạng, để giành lại tự do dân chủ, và canh tân đất nước Việt Nam, để nở mày nở mặt với các nước năm châu bốn biển.
Williams: Một số khác cảnh giác rằng đây sẽ là một cuộct chiến đấu cam go.
Dương Thu Hương: (Điều thứ nhất) là chế độ (vẫn) dựa trên ṇng súng, là chính quyền xây dựng trên sức mạnh. Điều thứ hai là sự không hiểu biết và ngu dốt... sự không hiểu biết và hèn nhát của nhân dân, v́ nhân dân không có thói quen đấu tranh với nhà nước. Nhưng tôi nghĩ rằng họ sẽ làm đủ mọi cách ti tiện nhất, đủ mọi cách để họ tồn tại được lâu và để họ vơ vét.
Williams: Điều đó có nghĩa là sẽ có thêm những bắt bớ, thêm nhiều gia đ́nh bị chia cắt. Bà Hà sẽ phải chở đợi 5 năm nữa mới được tái ngộ với chồng.
Vũ Thúy Hà: Chồng tôi phải được trở về. Tôi tin là như thế. Tôi nghĩ rằng khoảng thời gian tới đối với chúng tôi c̣n rất là dài, nhưng tôi nghĩ mọi cái sẽ phải thay đổi. Như chồng tôi vẫn thường nói với tôi "tương lai ở ngay trước mặt chúng ta, hiện tại có thể khó khăn, nhưng tương lai ở ngay trước mặt chúng ta."
Williams: Thật khó mường tượng ngày tàn của chế độ cộng sản ở Việt Nam sẽ xẩy ra ngay trước mắt. Nhưng càng nhân danh sự ổn định để đàn áp tự do của người dân, th́ lại càng có nhiều áp lực để phải thay đổi.
-- Nguyen-Viet-Nam (tosu_cs@yahoo.com), December 25, 2003
Chi tiết về tài liệu ===VIỆT-NAM. NHỮNG TIẾNG NÓI CAN ĐẢM====Sơn Hà (VNN)
Vietnam - Daring to Speak Out ( VIỆT-NAM. NHỮNG TIẾNG NÓI CAN ĐẢM) Evan Williams - 22 phút Nói tiếng Anh và tiếng Việt phụ đề tiếng Anh Đă tŕnh chiếu trên hệ thống Australian Broadcasting Corporation (ABC) ở Úc Đại Lợi vào ngày 28 tháng 10 năm 2003.
Chiều ngày 28 tháng Mười năm 2003 vừa qua, hệ thống truyền h́nh Australian Broadcasting Corporation (ABC) đă cho tŕnh chiếu trên toàn Liên Bang Úc Châu một phim tài liệu do kư giả Evan Williams thực hiện. Phim mang tựa đề Vietnam - Daring to Speak Out dài 22 phút nói về hiện t́nh đất nước Việt Nam. Evan Williams là cộng tác viên thường trực của ABC, chuyên thực hiện những đoạn phim tài liệu mang tính mạo hiểm. Vietnam - Daring to Speak Out là một cuốn phim tài liệu mà Williams gọi là cuộc hành tŕnh đi t́m cái giá con người phải trả cho một chế độ độc đảng cai trị tại Việt Nam.
***
Dân Chúng Việt Nam C̣n Nghèo Khổ Là V́ Đâu ?
Phim mở ra là cảnh ruộng đồng Việt Nam bên một con kênh, phía sau những lùm cây là mặt trời lên khoảng cây sào. Không có vẻ ǵ là trù phú. Chuyển nhanh qua một cánh đồng xanh không thấy chân trời, một phụ nữ Việt Nam với quang gánh đi qua cánh đồng hoang vu. Một phụ nữ đang loay loay, phía sau là ánh mặt trời lấp lánh xuyên qua chiếc lưng gầy. Tiếng nhạc đệm mang một âm hưởng u uất của một đất nước nghèo nàn, tội nghiệp. Những thửa ruộng nhỏ xíu v́ nhiều bờ đất ngăn chia, bên trong không có một cây lúa. Những cảnh tiếp theo sao đó là tát nước bằng gàu ṣng, nhổ cỏ bằng tay, đốt cỏ,... h́nh như để chuẩn bị cho vụ mùa sắp tới. Một nông dân gầy guộc đội nón lá, cặp bên hông một cái thúng nhẹ tênh, bước đi chậm răi như chẳng có ǵ vội vàng, trước một ống kính télé từ đàng xa, được hạ thật thấp. Sau lưng người nông phu là vùng trời chói sáng cùng cảnh cây mờ khói sương. Người nông phu đi lơn tơn ngang qua một chiếc xe đạp của ai đó dựng bên bờ ruộng. Một cảnh nông thôn nghèo nàn và lạc hậu. Người dân th́ tiều tụy đáng thương.
Cùng với những h́nh ảnh chân phương và nhạc đệm nhẹ nhàng, Evan Williams nói lồng vào lời giới thiệu của ḿnh: "Việt Nam là một đất nước hiền ḥa với những chuyện thần kỳ, như là đă từng đánh bại cường quốc trên thế giới. Bên dưới cái lớp huyền thoại đó, Việt Nam đang phải đối diện với những áp lực ngay từ quốc nội. Cũng giống như Trung Quốc, đảng Cộng sản Việt Nam trong khi cố giữ quyền lực th́ lại mở cửa kinh tế thị trường và nó đang cho thấy ngày càng khó hơn".
Evan Williams xuất hiện trước ống kính, dáng người cao và gầy với nét mặt cương nghị của một kư giả nhà nghề và dạn dày kinh nghiệm. Evan Williams là một nhà phê b́nh phim, viết thường xuyên cho nhật báo Australian phát hành trên toàn Liên Bang Úc Châu. Trong qua khứ, Williams đă từng vào những nơi khó khăn để thực hiện những phim tài liệu quư giá, giúp cho thế giới hiểu được nhiều chuyện tưởng chừng bao giờ cũng là chuyện bí mật. Thí dụ như đoạn phim tài liệu về một đạo binh chỉ toàn thiếu niên sắc tộc Karen ở vùng biên giới Miến Điện, đoạn phim phỏng vấn nhóm phiến quân Hồi Giáo Abu Sayyaf hay Mặt Trận Giải Phóng Moro ở Phi Luật Tân. Người ta khó có thể h́nh dung được những tổ chức đang chống đối chính quyền như ở Phi Luật Tân, nếu không đến tận nơi và phỏng vấn chính người trong cuộc. Những phim tài liệu do Evan Williams thực hiện sẽ cống hiến sử liệu xác đáng cho nhiều người. Lần này, Evan Williams thực hiện phim: "Vietnam - Daring To Speak Out" có thể dịch là "Việt Nam: Táo Bạo Lên Tiếng", nói về những chuyện của Việt Nam mà lâu nay chưa ai nói rơ.
Trước ống kính, Williams nói với khán giả truyền h́nh Úc Đại Lợi rằng người dân Việt Nam ngày nay có vẻ dễ thở hơn nhưng với điều kiện là không được thắc mắc ǵ về sự độc quyền lănh đạo của đảng cộng sản Việt Nam. Williams cho biết đă gặp những người v́ lên tiếng chống sự độc quyền của đảng mà bị tù tội trên chục năm, đời sống bị đảo lộn. Williams nhận xét: "Chính tệ nạn tham nhũng cộng với đàn áp quyền tự do ngôn luận đă giúp làm lớn mạnh phong trào bí mật, đấu tranh đ̣i dân chủ; mà đêm nay, lần đầu tiên lên tiếng".
Một người đàn ông xuất hiện đột ngột trước ống kính, ảnh thu gần, mặt bị che mờ, nói rằng: "Đa số người Việt Nam bây giờ họ có thể hiểu ra rằng, độc đảng đồng nghĩa với độc tài, độc tài đồng nghĩa với tham nhũng,... đă tước đi những quyền căn bản của con người, cho nên họ rất là căm hận...". Giọng nói có sức mạnh nhưng cố ư nói nhỏ như để tránh bị nghe lén từ bên ngoài.
Trong dư luận, người ta có thể nghe đâu đó tiếng đồn đăi về những tổ chức chống lại đảng cộng sản Việt Nam hoạt động bí mật tại quốc nội, nhưng theo Evan Williams, đây mới là lần đầu tiên, một người phát ngôn của tổ chức lên tiếng trên hệ thống truyền thông đại chúng. Nối theo là cảnh náo loạn của phố xá Việt Nam với những vệt đèn xe gắn máy chạy tứ tung, vô trật tự. Williams chính thức giới thiệu đây là cuốn phim về cuộc hành tŕnh đi t́m cái giá con người phải trả cho một chế độ độc đảng cai trị tại Việt Nam.
Phê B́nh Đảng Là Nói Xấu Đất Nước (?)
Một sinh hoạt được giới thiệu đầu tiên cho cuộc hành tŕnh này là một sân banh tại Sài G̣n. Các cầu thủ tí hon dợt qua dợt lại những cú đá, những cú đội đầu. Các cầu thủ tí hon này không sắp sửa ra sân thi đấu mà là sắp đóng phim ngay tại sân banh được dùng làm phim trường. Các máy quay phim, những người đánh phấn son cho tài tử, các kỹ thuật viên chạy tới chạy lui. Williams gặp đạo diễn hỏi chuyện và được cho biết ở Việt Nam đang có phong trào sản xuất phim. Những nhà sản xuất phim cảm thấy những loại phim nói về chiến tranh không c̣n ăn khách nữa mà phải làm phim xă hội, pha một chút khôi hài.
Williams giới thiệu vài đoạn phim Việt Nam do chính nhà nước thực hiện với các đề tài về ma túy, cờ bạc, đĩ điếm,... gọi là những phim giáo dục thanh thiếu niên tránh xa những tệ nạn xă hội mà đảng CSVN cho là do chế độ tư bản để lại. Williams coi đấy chỉ là những phim tuyên truyền. Williams gặp một đạo diễn hỏi về việc kiểm duyệt phim ảnh th́ đạo diễn Lê Hoàng cho biết "Nhà nước chỉ duyệt kịch bản khi làm phim bằng tiền nhà nước mà thôi. C̣n khi làm phim bằng tiền của tư nhân th́ họ tha hồ làm... Nhưng mà, nhà nước sẽ duyệt cái phim". Lê Hoàng nói xong mà khuôn mặt cứ nghệch ra, không biết ông Tây này có hiểu điều ḿnh đă nói hay không. Theo đạo diễn Lê Hoàng th́ trước kia, đảng kiểm duyệt từng phần trước khi hoàn tất phim; bây giờ th́ đảng kiểm duyệt toàn phần, sau khi phim đă hoàn tất. Williams không b́nh luận ǵ thêm ở đây. Sau đó th́ đến gặp bà Nguyễn Thị Hồng Ngát, phó Cục Điện ảnh, là người quyết định về phim ảnh. Williams được biết chính sách phim ảnh của đảng là làm phim nói về măi dâm th́ được phép, nhưng chính trị th́ không.
Tại văn pḥng làm việc của bà Ngát, Williams đặt câu hỏi về những người phê b́nh hay chống đối đảng th́ bà Ngát nói: "Ở Việt Nam, có câu nói rằng, con không chê bố mẹ khó. Chúng tôi sinh ra trong một đất nước nghèo hơn các nước khác, nhưng chúng tôi yêu đất nước của ḿnh chứ chúng tôi chẳng chê đất nước của ḿnh. Những người đứng ra gánh cái trách nhiệm lớn để mà giải phóng đất nước và bây giờ xây dựng đất nước th́ đấy cũng là mục đích rất là lớn". Được một câu trả lời trật đường rầy của một cán bộ cao cấp của VC, Williams hỏi tiếp về trường hợp bác sĩ Phạm Hồng Sơn tại sao lấy tài liệu tiếng Mỹ trên Web Site của Ṭa Đại Sứ Mỹ để đọc và dịch ra tiếng Việt th́ bị bắt và bị kết tội gián điệp? Bà Ngát trả lời: "Chẳng ai bị bắt giữ v́ cái điều ấy cả. Hiện nay th́ chả có ai bị bắt giữ v́ cái điều ấy cả. Tôi biết hiện nay những người có ư kiến trái ngược với chúng tôi... hiện nay họ vẫn sống vui vẻ ở Hà Nội với gia đ́nh...". Williams thường xuyên liên lạc với các tổ chức đấu tranh cho dân chủ ở Việt Nam như Free Vietnam Alliance (Liên Minh Việt Nam Tự Do), Australia-Vietnam Human Rights Committee để thu thập tin tức và biết hiện có khoảng 160 tù nhân chính trị đang bị giam giữ với những bản án nặng nề, có người đang bị tù chung thân. Đi đôi với lời dẫn giải, th́ những h́nh của những nhà đối kháng được đưa vào, trong đó có các ông như đại tá Phạm Quế Dương, Linh Mục Phan Văn Lợi, Thượng Tọa Thích Tuệ Sỹ, ông Hà Sĩ Phu, Trần Khuê, Nguyễn Khắc Toàn, BS Nguyễn Đan Quế, LS. Lê Chí Quang,... để nói lên một điều là Bác sĩ Phạm Hồng Sơn không chiến đấu đơn độc mà c̣n có có nhiều người khác nữa.
Williams đặt câu hỏi cho bà Ngát: "...nếu họ không bị tù v́ chỉ trích đảng th́ họ bị tù v́ lư do ǵ?". Bà Ngát trả lời: "Họ có bị bắt đi tù bao giờ đâu? Khó khăn của nó... nếu ḿnh nh́n nó bằng cái thiện chí... bằng cách ghé vai vào giải quyết những cái khó khăn như thế th́ tôi thấy thiện chí nhất. Cái cần làm nhất là cái trách nhiệm công dân của mỗi người, chứ không nên thấy những cái khó khăn, những cái sơ sót này kia để đi sâu vào cái đó để nói xấu dân tộc ḿnh, nói xấu đất nước ḿnh th́ tôi cũng phản đối những thái độ như vậy". Những câu nói của bà Ngát phản ảnh bản chất của chế độ, chuyên nói láo và đă đồng hóa đảng với đất nước, với dân tộc; hễ ai phê b́nh đảng th́ bị xem là " nói xấu dân tộc ḿnh, nói xấu đất nước ḿnh", có khi bị kết án là phản quốc.
Internet Không Phải Của Đảng Mà Bị Đảng Kiểm Soát
Evan Williams vô cùng ngạt nhiên về trường hợp bác sĩ Phạm Hồng Sơn, đọc bài trên Internet rồi dịch ra tiếng Việt, dùng email gửi cho những người trong đảng và bạn bè mà lại bị kết án là gián điệp. Williams cho biết tất cả các phương tiện truyền thông tại Việt Nam đều do đảng cộng sản Việt Nam làm chủ. Ngoại trừ Internet không phải của đảng mà lại bị ŕnh rập và kiểm soát chặt chẽ đến như vậy. Williams để cho vợ của BS Phạm Hồng Sơn tức là chị Vũ Thúy Hà xuất hiện làm chứng cho việc làm của chồng ḿnh. Chị Vũ Thúy Hà nói là chồng chị chỉ t́m hiểu ư nghĩa về Dân Chủ. Bác sĩ Phạm Hồng Sơn bị bắt và bị kết án 5 năm tù, sau khi ra tù th́ thêm 3 năm quản thúc tại gia. Chị Vũ Thúy Hà thay mặt chồng đang trong ṿng lao lư để nói với khán giả truyền h́nh trên toàn Liên Bang Úc châu, nguyện vọng của những người Việt Nam chân thành, nhân bản, yêu thương đất nước thật sự. Những điều chị Vũ Thúy Hà tŕnh bày rất đối chọi với bà Hồng Ngát. Chị nói: "...Theo như chồng tôi nói, trước đây, nghe nói rất là nhiều về dân chủ nhưng chưa hiểu thực chất nó là cái ǵ... Khi mà chồng tôi bị bắt đi một cách đột ngột như thế th́... cuộc sống của chúng tôi bị đảo lộn rất nhiều... Trong thâm tâm sâu kín của tôi, tôi chia xẻ với anh ấy... Tôi hiểu được xă hội muốn phát triển th́ phải có dân chủ. Muốn biết dân chủ th́ dứt khoát phải t́m hiểu Dân Chủ là Cái Ǵ!".
Williams cho biết rằng chị Vũ Thúy Hà thường xuyên bị theo dơi nên sự gặp gỡ với chị cùng với hai con nhỏ ở nhà một người bạn. Chị thường xuyên nói với hai con là bố chúng nó đi làm việc ở xa, nhưng chị không thể giải đáp cho con là tại sao bố nó không điện thoại về nhà thăm hỏi mẹ và các con, như bố thường làm. Evan Williams nói rằng: "Một ngày không xa, chúng nó phải được biết sự thật".
Evan Williams cho biết thêm bên cạnh bác sĩ Phạm Hồng Sơn, c̣n ít nhất 13 người khác bị tù v́ sử dụng Internet để gửi email chống nhà nước. Có người bị tù đến 12 năm., trong đó luật sư Lê Chí Quang, 32 tuổi. Williams nhận được tin từ tổ chức đấu tranh cho nhân quyền cho biết Lê Chí Quang đang phải chịu đựng chứng bệnh viêm gan và không được chạy chữa.
Bọn Gian Manh Đang Cầm Quyền Tại Việt Nam
Williams gặp rất nhiều khó khăn trong việc thực hiện đoạn phim tài liệu này. Có những cuộc gặp gỡ các nhà đối kháng phải mất đi nhiều tuần lễ để tính toán làm sao để tránh công an ch́m theo dơi; thường th́ ban đêm v́ dễ lẩn tránh hơn. Williams đă gặp được nhà văn nữ Dương Thu Hương. Bà từng là đảng viên đảng cộng sản Việt Nam, được xem là nhà văn có tiếng nói mạnh dạn biết rất rơ từ trong ruột gan đảng cộng sản Việt Nam. Bà đă viết nhiều tác phẩm tố cáo đảng cộng sản Việt Nam tham nhũng và lạm quyền nên đă có lần bị bắt giam tù. Đêm nay, trước ống kính truyền h́nh Úc Đại Lợi, bà tố cáo mạnh mẽ: "Tôi không thể tin tưởng một chút ǵ về chính phủ của ḿnh v́ đây là những con người cực kỳ hèn hạ và thấp kém, không có một tí nhân cách ǵ để tôi tin tưởng cả... Tôi hiểu rất rơ về họ: những kẻ đê tiện, những kẻ ăn cắp một cách trắng trợn, gian manh,...". Bà Dương Thu Hương cho biết những người có chút ít lư tưởng cùng thời với bà đă chết hết rồi, c̣n lại th́ đi làm quan... "...họ có vài ba ṭa nhà cho người nước ngoài thuê. Tôi th́ chọn con đường làm giặc. Bởi v́ tôi có thể chết chứ tôi không thể nhục được. Tôi cho rằng cộng tác với những con người ti tiện th́ thật là nhục nhă". Những h́nh ảnh người dân lam lũ, nghèo khó, được thêm vào để diễn tả lời nói của nhà văn Dương Thu Hương: "Những người có quyền lực th́ buôn bán ma túy, buôn bán hàng lậu; dùng uy lực của chế độ để vơ vét tài sản của nhân dân, bằng cách biển thủ công quỹ, biển thủ tài sản quốc gia, dùng quyền lực để độc quyền trên thị trường buôn bán". Williams đă dùng h́nh ảnh để diễn tả nhiều ư nghĩa như người ta thường nói, h́nh ảnh mang ư nghĩa bằng ngàn chữ viết. Những cảnh xe cộ dập d́u, đèn đuốc sáng choang, có một chiếc gắn máy chạy ngược chiều trên một con đường đông đúc xe cộ; diễn tả đường phố Hà Nội hỗn loạn, Sài G̣n th́ chen chúc. Có lúc thoáng vài giây lá cờ đỏ sao vàng xuất hiện với vị trí nửa chừng và bay chậm chạp từng frame như để diễn tả chế độ đang trong những ngày tàn.
Lần Đầu Việt Tân Lên Tiếng
Từ vài phút đầu tiên, Williams đă giới thiệu người cán bộ của một tổ chức đang hoạt động bí mật tại Việt Nam, với khuôn mặt bị che mờ. Nhưng chỉ đưa ra để nêu thắc mắc về một nước Việt Nam hiền ḥa, có nhân lực, có tài nguyên dồi dào mà tại sao đa số dân chúng nghèo khổ, và chính quyền th́ bị chống đối ngày một gia tăng. Những chống đối thường ít người biết đến.
Nhạc nền được chuyện đổi, ống kính nghiêng từ trên xuống, xa xa là những lùm cây, nền trời xanh quang đăng hơn, trong ruộng đă thấy có hoa màu. Ở ngoại ô Hà Nội, các thửa ruộng trước kia được làm cỏ và đắp bờ, nay đă thấy có mạ non mới vừa được cấy xong. Có thửa ruộng đang được cày xới với sức người và sức trâu trông rất khổ nhọc. Lời của Williams nói vào: "...Vào lúc mở cửa với kinh tế thị trường th́ cuộc sống như thế này không thể chấp nhận được. Những cường hào cướp ruộng vườn của nhân dân thường xuyên xảy ra ở nông thôn. Những người chống đối hoạt động bí mật, nhưng nay đă đổi chiến thuật. Đêm nay, lần đầu tiên, một phong trào đấu tranh đ̣i dân chủ ở Việt Nam sẽ tiết lộ về tổ chức của họ. Đó là Việt Tân".
Trong dư luận, lâu lâu có nghe nói đến tổ chức này, tổ chức nọ. Nhưng chưa bao giờ chính tổ chức ấy nói trước công chúng qua một hệ thống truyền thông đại chúng. Cũng người đàn ông đă xuất hiện ở những phút đầu tiên, mặt bị che mờ đi, bây giờ nói lên: "Tôi là đảng viên Việt Nam Canh Tân Cách Mạng Đảng, gọi tắt là Việt Tân. Tiếng Anh là Revolutionary Party to Reform Vietnam". Ống kính được hạ xuống thấp để lấy hết phía sau lưng người đảng viên Việt Tân lá cờ nền xanh dương, ở giữa có một hoa trắng sáu cánh trông giống như hoa mai. Williams nói: "Việt Tân có hàng ngàn đảng viên ở khắp nơi trong nước và hải ngoại. V́ sự an toàn, một người được chọn làm người phát ngôn và yêu cầu được che mặt để bảo đảm tính mạng". Đảng viên Việt Tân: "Sau khi quư vị rời khỏi đây mà tôi bị bắt th́ tôi có thể bị thủ tiêu". Williams cho biết: "Đây là lần đầu tiên Việt Tân nói trước công chúng". Williams muốn nói công chúng là hàng triệu những người xem truyền h́nh ở Úc Đại Lợi và có thể các nơi khác trên thế giới. Họ vừa mới biết ở Việt Nam có một đảng chính trị chống lại đảng cộng sản mang tên là Việt Tân. Cán bộ Việt Tân nói: "Trong thời điểm này th́ người dân hiểu ra vấn đề là đảng cộng sản đă lừa dối họ, bóc lột họ, lấy của họ bỏ vào túi riêng. Những đặc quyền, đặc lợi như nhà cửa, các viện trợ quốc tế, tất cả các đầu tư nước ngoài đều nằm trong tay một nhóm... c̣n đa số người dân th́ đói khổ".
Cảnh chuyển qua những h́nh ảnh di động. Ống kính được đặt trên một xuồng máy di chuyển trên một con rạch, chui qua một cây cầu xi măng, giống như những giây phút đầu của cuốn phim. Ở chỗ này là câu giải đáp cho những thắc mắc được nêu lên ở phía trên. Cảnh được thu vào ống kính chạy trên rạch nước, ngang qua những dăy nhà sàn dọc theo bờ rạch. Âm thanh nhạc đệm lớn hơn. Cảnh chạy ven bờ rạch được đưa vào màn ảnh nhỏ cùng với tiếng nói của Williams tiết lộ thêm về đảng Việt Tân. Đảng này được tổ chức thành những tổ nhỏ trong dân chúng giống như đảng Cộng Sản đă từng làm trong thời kỳ chống Mỹ. Họ thu thập những tài liệu về tham nhũng, về những bắt bớ, họ huy động tuổi trẻ, được sự hỗ trợ bí mật bởi một số nhân vật trong chính quyền. Cảm giác của khán giả như cảm thấy bên dưới những lớp giả tạo che phủ là những ḍng nước ngầm mang theo những nhân tố có tiềm năng thật lớn và chuyển đi khắp nơi trong cả nước Việt Nam.
Mục Tiêu Của Việt Tân Là Ǵ?
Mục tiêu của tổ chức này là ǵ? Đa đảng đa nguyên, tôn trọng luật pháp? Qua lời diễn giải, Williams tự nêu lên câu hỏi rồi để cho cán bộ Việt Tân trả lời: "Một số người ngoại quốc khi vào Việt Nam làm ăn thất bại, họ nói là, cả một chế độ, cả một đất nước Việt Nam là một đất nước không có luật pháp; làm ăn một cách không ổn định, thiếu trật tự. Họ không thể làm ăn ở Việt Nam.... Cản trở bước đường Canh Tân Việt Nam không phải là một nhóm người mà nguyên cả một guồng máy của một chế độ...". Williams chen vào, hỏi người cán bộ: "Đảng cộng sản nói rằng họ chiến thắng, họ đem lại cho người dân nền kinh tế thịnh vượng. Có ǵ là sai?". Cán bộ Việt Tân giải thích: "Người Việt Nam muốn có thay đổi bởi v́ đảng cộng sản Việt Nam đă tước đi các quyền căn bản của họ.Như tôi đă nói hồi năy là, quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, quyền được tự do mưu sinh, quyền được tự do làm ăn, quyền được b́nh đẳng trong các quan hệ xă hội".
Vừa lúc đề cập đến khía cạnh luật pháp th́ Williams trích những đoạn phim do cộng sản Việt Nam cung cấp, cảnh ṭa án xử Năm Cam. Xem qua, khán giả sẽ đánh giá một phiên ṭa của VC diễn cảnh tṛ hề trước kư giả ngoại quốc. Một người ăn mặc com-plê cà vạt đọc bản án.... trong đó, Williams cho nghe tuyên án một đồng bọn của Năm Cam bị tù 7 năm v́ tội "đánh bạc". Williams lại cho bà Hồng Ngát nói thêm vài lời nữa, nói rằng đảng cho thực hiện một cuốn phim nhựa đầu tiên "phản ánh trực diện cái vấn đề tham nhũng... động đến những người có trách nhiệm rất cao, đă... vô t́nh mà coi như là để xảy ra cái việc dẫn đến cái vấn đề tham nhũng".
Chính trị th́ đương nhiên không được nói đến, nhưng những tệ nạn xă hội th́ phải nói như thế nào để không bị đụng đến cán bộ đảng cộng sản Việt Nam? Williams cho xem một số h́nh ảnh sân khấu cải lương trong một rạp hát nào đó, và giải thích rằng thực chất vấn đề vẫn c̣n đó, không thể có cái ǵ xảy ra mà không được phép của đảng. Nhiều lắm th́ dân chúng Việt Nam nghe phê b́nh đảng và nhà nước qua các diễn viên nói bóng nói gió trên sân khấu. Trả lời trước ống kính, đạo diễn sân khấu Nguyễn Hùng Lân tỏ ra rụt rè: "..tự cảm lấy.... tự nhận thức lấy cái điều đó... tại v́ đây là một chuyện trong dân gian, trong đó người ta thấy được cái hiện tại. Ḿnh không muốn nói cụ thể...".
Một cảnh diễn ra toán bộ đội chuyên lo nghi lễ chào cờ mỗi buối sáng, cờ không kéo lên hết. Williams cho biết đàng sau những cái này là làn sóng chống đối sự độc tài toàn trị ngày một gia tăng, Và ngay sau đó, cán bộ Việt Tân xuất hiện trở lại, nói rằng: "Chúng tôi tin tưởng chắc chắn rằng tương lai gần nhân dân Việt Nam sẽ đứng lên theo chúng tôi để làm một cuộc cách mạng để giành tự do dân chủ và canh tân đất nước Việt Nam, để mở mày mở mặt với các nước năm châu bốn biển".
Williams nói vào: "Đă có lời cảnh báo đó là cuộc chiến cam go" trước khi để cho nhà văn Dương Thu Hương phát biểu: "...chế độ dựa trên ṇng súng... chính quyền xây dựng trên sức mạnh... Điều thứ hai, sự không hiểu biết và ngu dốt... không hiểu biết và hèn nhát của nhân dân. V́ nhân dân không có thói quen đấu tranh với nhà nước. Tôi nghĩ rằng họ sẽ làm đủ mọi cách ti tiện nhất... để tồn tại được lâu để vơ vét".
Tương Lai Trước Mặt
Ba mẹ con chị Vũ Thúy Hà xuất hiện trở lại, chị Hà nói với khán giả: "...Tôi nghĩ mọi cái sẽ thay đổi... Như chồng tôi đă nói với tôi là hiện tại có thể khó khăn, nhưng tương lai ở trước mắt chúng ta". H́nh ảnh hai đứa con nhỏ của chị Vũ Thúy Hà và lời nói dứt khoát đầy tự tin của chị diễn tả ư nghĩa sáng sủa của một tương lai rất gần. Tiếp theo sau đó là h́nh các thanh niên đang đấu tranh cho dân chủ đă bị bắt: Phạm Hồng Sơn, Nguyễn Khắc Toàn, Lê Chí Quang,... Williams nói: "Khó mà h́nh dung được ngày tàn của chế độ XHCN ở Việt Nam xảy ra trong nay mai. Nhưng, nếu nhân danh ổn định xă hội để mà đàn áp tự do th́ sẽ có thêm áp lực phải thay đổi".
Qua 22 phút của cuốn phim tài liệu Vietnam - Daring To Speak Out, khán giả tại Úc Đại Lợi chắc sẽ c̣n nhớ lời nói của Evan Williams ngay trong mấy phút đầu là ở Việt Nam không có tự do ngôn luận, tự do báo chí,... và những quyền tự do căn bản của con người đang bị kiểm soát bởi một chế độ độc đảng đang cai trị Việt Nam. Sự việc một cán bộ đảng Việt Tân tuyên bố nguyện vọng muốn cho đất nước được tự do dân chủ, nhưng lại phải che mặt v́ sợ bị thủ tiêu; đủ cho thế giới thấy ở Việt Nam không có tự do ngôn luận. Nhà văn Dương Thu Hương đă chỉ trích nhân dân Việt Nam hèn nhát không dám đấu tranh với chính quyền đă là một tiếng gọi, đánh thức những ai c̣n quan tâm đối với đất nước. Trong 30 giây cuối cùng, Williams đă nhắc lại những người đấu tranh ở tuổi 30, 40. Họ là những người có đủ trí khôn và khả năng để đấu tranh v́ hạnh phúc của nhân dân Việt Nam. Đảng Việt Tân hoạt động âm thầm bấy lâu, nhưng đêm nay họ đă lên tiếng qua hệ thống ABC để nói cho thế giới biết rằng đảng Việt Tân đang đấu tranh chống lại đảng CSVN, để cùng với toàn dân thực hiện cuộc cách mạng để giành tự do dân chủ và canh tân đất nước Việt Nam.
-- Nguyen-Viet-Nam (tosu_cs@yahoo.com), December 25, 2003.
Mẹ khỉ lũ ngu dốt kiến thức có 3 cọng lông cả thảy. Có chế độ nào ko có sai lầm, có chế độ nào tất cả đều yêu mến. Một khi đă có kẻ giàu người nghèo th́ sẽ có phân chia giai cấp. Việt Nam bây giờ và măi măi chỉ có một Đảng v́ chỉ có như vậy đất nước mới ổn định và phát triển. Các người nói Đảng CS lừa dối, thế các Đảng khác ở các nước khác có lừa dối ko? Ngu như ḅ dốt như heo bày đặt về xây dựng cải tổ đất nước. Sống bằng những đồng tiền trợ cấp bẩn thỉu th́ câm miệng lại. Những người dân Việt Nam tự t́m đi con đường đúng đắn của ḿnh không khiến những chế độ khác can thiệp. Không ai có thể thay đổi được cái gốc của ḿnh. Chỉ có một lũ súc vật đầu chó mới mất gốc chửi bới đất nước. Nếu bố mẹ chúng mày sai lầm th́ mày làm ǵ? Mày giải thích mọi việc sai trái đó hay đấm vào mặt bố mẹ chúng mày rồi sang hàng xóm t́m một thằng lưu manh ăn cướp giàu có rồi tôn lên làm bố mẹ.
-- Nguoi den sau (luulyvang78@yahoo.com), December 26, 2003.
-- Nguoi den sau (luulyvang78@yahoo.com), December 26, 2003.Đọc để mà hiểu này lũ QUỶ ĐỎ CỘNG-SẢN ====== ==========
CÁi lũ quỷ đỏ Cộng-Sản này tŕ độn không thể tưởng tượng nổi.."có chế độ nào không sai lầm" Thế th́ ḿnh thấy người khác làm sai th́ ḿnh cũng làm sai, rồi cho là ḿnh đúng hay sao? .."Một khi đă có kẻ giàu người nghèo th́ sẽ có phân chia giai cấp. "..Hăy nh́n vào xă hội Việt- nam ngày nay, những kẻ giầu có khoảng 90% là những đảng viên, cán bộ tham nhũng làm giầu trên máu mủ nhân dân, vơ vét cả tài nguyên đất nước làm của riêng ḿnh. c̣n đại đa số người dân vẫn phải sống trong nghèo nàn đói khổ . Hằng trăm ngàn phụ nữ phải lấy chồng nước ngoài như Đài-Loan nam Hàn .v.v.. để trốn cái hà khắc của chế độ, cái nghèo nàn lạc hâu của xă hội, cầu mong được yên thân, và may ra giúp đỡ gia- đ́nh thoát khỏi cái nghèo khốn khổ trong thiên đàng XHCN. "Việt Nam bây giờ và măi măi chỉ có một Đảng v́ chỉ có như vậy đất nước mới ổn định và phát triển."...Nắm vào đâu mà dám tuyên bố VN măi măi chỉ có 1 đảng? Cái đảng quỷ đỏ CSVN sắp tự nó treo cổ như lủ CS đông Âu bây giờ chứ sống thế chó nào được lâu nữa mà măi măi hả?.."Một đảng mới ổn đinh và phát triển ? Hăy nh́ vào những nước chung quanh như Bắc Hàn 1 đảng, hàng năm có hàng chục ngàn người chết đói , hiện tại Liên Hiệp Quốc đang phải nuôi trên 3 triệu người đói nghèo ở Bắc Hàn. Myanmar (Burma) độc đảng, Lào độc đảng đó có nước nào phát triển được như những nước tự- Do đa đảng như Đài Loan, Nam Hàn , Nhật Bản, >V.V..không? " Các người nói Đảng CS lừa dối, thế các Đảng khác ở các nước khác có lừa dối ko? " Thấy người khác lừa dối , rồi ḿnh cũng gạt gẫm lừa bịp gian dối hả? Sao mà đê hèn ngu xuẩn đế khốn cùng thế "Sống bằng những đồng tiền trợ cấp bẩn thỉu th́ câm miệng lại " Cái lũ QUỶ ĐỎ chúng mày có hiểu được quyền lợi con người ở những đất nước Tự-Do như thế nào không mà mày nói là lănh tiền bẩn thỉu ? Những lủ quỷ đỏ cộng- sản tham nhũng vơ vét từng giọt máu, liếm láp từng vết mủ nhân dân, mới chính là những đồng tiền dơ bẩn '' Chỉ có một lũ súc vật đầu chó mới mất gốc chửi bới đất nước " Lũ quỷ đỏ chúng mày có đủ trí khôn để phân biệt ĐẤT NƯỚC là 1 quốc gia. C̣n cái lủ quỷ đỏ chỉ là cái đảng Cộng-Sản. Cái đảng ấy không phải là đất nước.." Nếu bố mẹ chúng mày sai lầm th́ mày làm ǵ? Mày giải thích mọi việc sai trái đó hay đấm vào mặt bố mẹ chúng mày rồi sang hàng xóm t́m một thằng lưu manh ăn cướp giàu có rồi tôn lên làm bố mẹ...khà khà cái câu này chứng tỏ tên này là một tên đầu tôm chính hiệu. Lủ quỷ đỏ CS là bố mẹ mày thôi chứ chúng nó đâu phải bố mẹ ta đâu..Cái nhà nước chó má Cs chúng có để yên cho ai nói động đến những cái ngu xuẩn chúng làm , như dâng đất đai sông biển mồ mả tổ tiên dân tộc cho ngoại lũ CSTQ . Ngang nhiên dâng đất đai sông biển mồ mả tổ tiên dân tộc cho ngoại bang như lủ quỷ đỏ CSVN đă làm , đó là tội phản quốc, phản tổ tiên,phản dân tộc.Tội này đáng đem ra chặt đầu chứ đấm vào mặt th́ đă là ǵ đâu chứ. Lũ QUỶ ĐỎ CỘNG-SẢN này tŕ độn và lếu láo không tưởng tương nổi.
-- Nguyen-Viet-Nam (tosu_cs@yahoo.com), December 27, 2003.
Hê hê, lồn mẹ bọn việt nam cộng hoà ngu như chó. Lồn mẹ chúng mày trụi lông. Chó địt toét lồn, toét đít mẹ mấy thằng Việt Nam cộng hoà đầu hai thứ tóc mà ngu như con chó. Chúng mày xoá những bài viết của tao v́ không biện luận được. Hèn lắm, lũ súc vật ăn cứt Mỹ. Người VN tham hơn người Mỹ, người VN ngu hơn người Mỹ, bố quốc tịch VN không bằng bố quốc tịch Mỹ, buồi VN không bằng buồi Mỹ ... nên con mẹ chúng mày mới sang đó dạng lồn ra cho chúng nó địt. Chúng tao có nghèo, có khổ nhưng chúng tao không bao giờ phải tạo ra những chỗ như thế này để ngồi gặm nhấm, để thèm khát. Lũ súc vật đầu chó.
-- Nguoi den sau (luulyvang78@yahoo.com), January 01, 2004.
Xem o day thi biet la : " Cac nguoi song o vN deu la nhung nguoi co an hoc, viet bai lich su, con cac nguoi o Hai ngoai , chac la quen song voi MY nen chi thich chui rua, mat ban tinh dan toc " nhu 1 anh ban o Viet Nam da viet . Cong San cao cap thi nan ni , xin so de cho con cai ho qua MY, con Cong San gac cong, ngheo kho, dang thuong hai thi chi chui khoac loac.Ong Dai su My dau tien o Bac Viet la 1 cuu Phi Cong, may bay bi ban roi o Bac Viet, co ke tren bao chi la , nguoi " anh hung cua Cong San " da ban May bay ong den nan ni de ong giup do cho con nguoi nay duoc qua My, doi that la tro treu.
-- cong san ngu dan (congsanngudan@yahoo.com), January 01, 2004.
Bon Vietnam Cong Hoa ngu lam.Chung may co biet rang ai da duoi duoc bon thuc dan Phap ra khoi Vietnam khong? Cac nguoi co biet la chi mot so it cac nguoi va thang Diem la lam phan, khong theo hiep dinh Geneva khong? Vi cac nguoi biet la neu theo Geneva, cac nguoi se thua. Viet Minh ton xuong mau de danh thang Nhat va Phap, cac nguoi thi chi co an cut la gioi, deo lam duoc cai gi het.
Rat nhieu ba con mien Nam deu theo Viet Minh, the bon may ung ho bon Phap va bon Anh ban vao ba con minh a? Sao bon may ngu the. Thang Diem lam duoc cai gi? No roi cung chet vi chung may chi tranh gianh quyen luc. Xem ra tuong Nguyen Cao Ky, chong Cong vao hang nhat, huenh hoang la gioi ve mat quan su, vay ma bo chay dan em Cong Hoa hang may ngay truoc khi Mien Nam duoc giai phong. Do la cac loai tuong ma chung may co. Bon My vao Vietnam cung ban giet ba con minh, chung may lai hoan ho nhung hanh dong do. The cho nen so chung may moi het. VNCH co su giup do cua My, VNDCCH co ho tro cua Nga va Trung Quoc. Cung ngang bang tuong quan luc luong, sao chung may lai thua? Xin thua do la vi chung may ngu, ca ve chinh tri lan quan su. Nhung nguoi linh VNCH ma chung may to ve la rat dung cam, chung may co biet chung no la gi khong, la nhung dua an hiep nhan dan, la nhung dua thay chien su thi chay.
Bon may sang My thi tot nhat lam im mieng. Vi noi that cho ma biet, cac nguoi la mot lu LOSERS. Cai co ma cac nguoi mang theo trong nhu re rach, va bon tao goi do la cai co BA QUE cua nhung thang BA QUE XO LA. O day tao co quen biet mot so con em cua che do cu. Mot so dua thi rat hang mau chong Cong San, nhung nguoi khac khong quan tam. Sao khong giong nhung nguoi khac, cung quen qua khu, ma dong gop cho dat nuoc. Co biet rat nhieu Viet Kieu ve nuoc de lam an va giup do khong? Sao chung may chi co biet chui nhau. Tao nghi, chac chung may cung vao dang khong cong an viec lam, trinh do kem coi, nguoi My khong them su dung. The thi cung dung ve VN nua lam gi cho nguong. Noi that nhe, tat ca nhung dua tao biet ma rat chong cong, deu la nhung dua hoc hanh loai phot phet. Hoc nganh nay roi lai nganh kia, hoc mai ma chang duoc viec lam, hoc den luc 26-27 tuoi van con le let de co bang Bachelor's. Tao hoc tieng Anh o VN con noi tot hon bon o day. Tao thay chung may qua kem. Nuoc My roi cung se chi xep chung may vao dang re rach thoi.
-- Da Dao Viet Nam Cong Hoa (ghastlynight@yahoo.com), January 24, 2004.
THIÊN ĐÀNG XHCNXĂ HỘI CHỦ NGHĨA nước Việt nam
CÁCH MẠNG VÙNG LÊN nước điêu tàn
GIẢI PHÓNG TOÀN DÂN đều khiếp đảm
NHÂN DÂN LÀM CHỦ kiếp lầm than !!!
XĂ HỘI CHỦ NGHĨA nước Việt nam
ĐỘC LẬP , đảng ta chỉ nói xàm
TỰ DO , nhà nước tuyên truyền nhảm
HẠNH PHÚC , lũ cán bộ tham lam
Tập Thơ.....Bác & Đảng....
-- Ng-V-Nam (tosu_cs@yahoo.com), January 24, 2004.
Bon VNCH kia:Bon nguoi chi duoc cai gia mom khoac lac. Lam tho thi cu viec lam tho. Hay thu noi xem che do VNCH co trong sach khong? Hay thu noi xem VNCH khong co tham lam tham nhung? Hay thu noi xem la nguoi dan mien Nam khong bi dieu dung vi che do thoi nat cua cac nguoi? Cac nguoi se khong the noi duoc nhung dieu nay, vi cac nguoi biet ro che do cua cac nguoi la che do BA QUE.
Cai thang Ly Tong, ma chung may goi la anh hung, thi tao goi la thang an trom. Duong nhien, dieu nay dung roi. No an trom may bay cua Thai Lan cung toi vai lan. Khong biet no co lam gi loi ich cho doi khong hay chi gioi viec pha binh. Mai may hom gan day, moi nhin thay mat han tren bao. Thi trong cung khong den noi nao, nhung sao cai dau thi ngu va suy nghi sang bay den vay.
Noi gi thi noi che do VNCH la mot che do thua cuoc. Lich su da la nhu vay roi. Sao thay doi duoc. The nen ngam tho Ly Thuong Kiet thay cung dung, tien day sua lai doi tu cho hop thoi hop the.
Song nui nuoc Nam dan Nam o Danh danh dinh phan o sach troi Cu sao lu bay sang xam pham Lu bay se bi danh toi boi.
Cac nguoi khong phai la con chau nuoc Nam. Cac nguoi la dau trau mat nguoi, la quai thai yeu quai. BURY YOURSELVES!!
Nuoc VIETNAM Muon Nam.
-- Da Dao bon VNCH (ghastlynight@yahoo.com), January 25, 2004.
ĐẢNG VIỆT-TÂN ĐĂ CHÍNH THỨC RA MẮT CÙNG TOÀN THỂ NHÂN DÂN THẾ GIỚI..
HÂN HOAN CHÀO MỪNG ĐẢNG VIỆT-TÂN...XIN TOÀN DÂN HĂY HẾT L̉NG ỦNG HỘ CHO MỘT CHO MỘT TƯƠNG LAI VIỆT NAM TƯƠI SÁNG..
-- (tosu_cs@yahoo.com), November 23, 2004.