CON CHO' SAN CONG SAN~ HUNG VIET TRAN, DAY^ LA` CAI' GUONG CHO MAY` SOI.

greenspun.com : LUSENET : Vietnamese American Society : One Thread

DANG LAI. RFA

Vũ Thanh B́nh

Khi ông điên th́ người ta lại bảo rằng ông tỉnh, đến lúc ông tỉnh th́ người ta lại bảo rằng ông điên. Cái trắng cái đen lẫn lộn, cái thật cái giả luôn đảo xoay trong xă hội này đă xô đẩy người cộng sản chuyên chính như ông vào một cuộc đời mơ mơ, tỉnh tỉnh. Thấy ông cứ thơ thẩn trên đường, người ta hỏi:

- Nhà ông đâu ?

Ông liền lộn hai túi quần ra, hai tay giơ lên cao rồi nhún vai lắc đầu chép miệng:

- Chủ nghĩa vô sản, cuộc đời vô sản !

Cách trả lời của ông khiến cho thiên hạ bật cười. Người cười mỉa mai, người cười chua chát, người cười ra nước mắt, c̣n riêng ông câu nói ấy là đúc kết của cả một đời người. Lần đầu gặp tôi trên đường, ông gọi to và muốn quá giang, nh́n ông ăn vận lịch sự, tôi nghĩ ông là một cán bộ. Vào tới thị xă Bà Rịa ông chỉ cho tôi dừng xe trước dăy nhà cao tầng đang xây cất, ông cảm ơn tôi rồi giơ tay chỉ về khu nhà cao tầng và nói:

- Khu đất này là của gia đ́nh tôi, chiều chiều tôi thường ngồi ở quán nhậu bên kia đường coi tụi nó xây cất. Bữa nào rảnh cậu tới đây nhậu với tớ cho vui

Biết ông không b́nh thường, tôi chỉ ậm ừ cho qua chuyện. Cũng từ bữa đó, mỗi chiều qua dăy nhà cao tầng mặt đường đang xây cất kia, tôi đều để ư. Quả thật là ông thường có mặt nơi này; khi th́ thấy ông đứng dưới như đang chỉ đạo đám thợ xây, khi th́ thấy ông bước tới lui, đăm chiêu như đang dự tính nâng những ṭa nhà đồ sộ kia cao hơn nữa. Nhiều lúc tôi thấy ông ngồi ghế dựa bên quán nhậu, nhâm nhi ly rượu Ḥa Long, b́nh thản ngắm nh́n dăy nhà lầu qua làn khói thuốc xanh. Rồi một hôm khác đi cùng anh bạn làm văn thư của Sở nhà đất, cũng dừng xe trước dăy nhà lầu sang trọng này, anh chỉ cho tôi đích danh chủ của từng căn Villa một:

- Ngôi nhà 4 tầng chính giữa là của ông phó bí thư tỉnh, ngôi nhà kế bên là của trưởng ban tổ chức chính quyền, căn bên này là của giám đốc dầu khí ... khu đất này đắt như vàng nên chỉ có cán bộ cỡ bự mới giành được. Tớ biết rơ lắm v́ toàn bộ các hồ sơ cấp đất đều qua bộ phận văn thư của ḿnh mà ...

Nghe tên chủ của những Villa kia đều là các bậc đại quan tân thời, tôi thấy ông già ngớ ngẩn kia thật đáng thương.

Tuy chẳng để tâm đến một gă điên, nhưng dường như trời đă định cho tôi được chia sẻ cùng ông những nỗi oan khuất bị vùi lấp bởi những phù phiếm tinh vi của một xă hội mơ hồ. Hôm đó là mồng một tết, lại một đêm giao thừa xa nhà trôi qua. Buồn quá chẳng biết đi đâu, tôi đành ngồi nhâm nhi ly rượu Ḥa Long cùng cánh xe ôm, xích lô nơi quán nhậu b́nh dân bên đường. Dăy nhà lầu của các ông quan cách mạng hôm nay đă được hoàn chỉnh, mỗi tầng cao đều được trang trí theo một mốt sang trọng độc đáo khác nhau: nào mặt đá hoa cương, nào cửa kính Nhật lồng gỗ cẩm lai, nào thảm nhung, rèm lụa tơ tằm ...

Những cây cảnh trị giá hàng chục triệu đồng được quy tụ về đây thi thố dáng h́nh. Để có được những cơ ngơi tráng lệ này, chủ nhân của nó chỉ phải đầu tư vài ba tỉ đồng mà thôi. Tôi nhẩm tính, nếu bằng đồng tiền chân chính th́ ông quan cách mạng lớn nhất như tổng bí thư Đỗ Mười có ăn cháo trắng để tiết kiệm lương 100 đời làm tổng bí thư cũng không có được phân nửa số tiền này. Nhớ thời kỳ cộng sản c̣n đang thai nghén, chỉ cần một căn nhà cấp 4 như chuồng heo thôi cũng phải mổ xẻ phanh phui xem từng hạt cát, từng viên gạch có xuất xứ từ đâu ?

Đang mải mê nhớ về quá khứ, bỗng ai đó đập mạnh vào vai tôi, th́ ra là ông điên bữa nọ. Ông hớn hở nói cười như đứa trẻ nghèo có manh áo mới:

- Này ! Cậu thấy khu đất của gia đ́nh tớ bữa nay xây cất đẹp không ?

Bà Tư mập chủ quán nhậu mỉa mai:

- Thôi đi cha !. Đừng có mà khùng nữa !. Đi đi cho tui nhờ, mồng một mà c̣n đến đây ám quẻ !

Ông già điên im bặt rồi lặng lẽ bước đi. H́nh như lúc này ông không phải là điên, v́ người điên th́ làm ǵ c̣n ư thức tự trọng như thế? Một bà cụ từ buồng trong bước ra nh́n theo gă điên một cách thương cảm, ngồi xuống trước mặt tôi, bà buồn rầu nói:

- Thật tội cho ổng. Ổng không nói sai đâu, khu đất mà người ta xây dăy nhà lầu bên kia đường đúng là của gia đ́nh ổng, có từ thời ông Diệm. Tới khi giải phóng th́ ổng đi tập kết về và bắt gia đ́nh phải chung hết tài sản vô Hợp tác xă, và rồi ...

***

Câu chuyện của cụ già tốt bụng đă dẫn đường cho tôi t́m đến ông cán bộ điên. Vài lần tṛ chuyện làm thân, tôi được ông rủ đi thăm ba má và cả người yêu của ông nữa. Vào khu nghĩa địa G̣ Me, vừa thấy ông xuất hiện đám trẻ chăn trâu ḥ nhau chạy đến, chúng càng làm tôi ngỡ ngàng hơn khi đồng thanh đọc bài thơ mới sáng tác của Tố Hữu:

Tṛn năm mươi tuổi: Đảng và thơ Từ ấy hồn vui măi đến giờ Mái tóc pha sương chưa cạn ư Con tằm rút ruột vẫn c̣n tơ ..

Bọn trẻ ngừng lại, ông cán bộ điên khàn khàn ngâm tiếp như một tốp ca ăn ư:

Thuyền con vượt sóng không nghiêng ngả Nghĩa lớn xuôi ḍng lộng ước mơ

Không để cho vần thơ tắt, bọn trẻ vội chen ngang và đọc với giọng mạnh mẽ hơn:

Mới nửa đường thôi. C̣n bước tiếp Trăm năm ... "Khốn kiếp" Đảng và thơ !!!

Đọc đến đây, chúng cười vang và ù té chạy, ông cán bộ điên cuống cuồng bào chữa:

- Ấy chết ! Ai lại thế ? Không phải là "khốn kiếp" các cháu phải đọc là "duyên kiếp" rơ chưa ? Cái bọn này học ngu quá, dạy hoài mà vẫn cứ quên

Lặng lẽ cắm nhang lên mấy mô đất nhỏ cạnh bờ ruộng, ông giới thiệu với tôi từng người thân của ông như họ đang hiện hữu nơi này:

- Đây là ba tôi, đây là má của tôi, kia là Hoàng Lan người yêu của tôi, c̣n đây là Hoàng Yến con gái yêu của tôi ...

Nói đến đây ông bất chợt lặng im, những tia máu đỏ cuộn vằn lên trong mắt ông, đôi mắt rực lửa căm hận của ông như muốn thiêu đốt tất cả thành tro bụi. Vẻ mặt hiền lành chất phát của ông trở nên lạnh lùng giữ tợn, ông không khóc mà phá lên cười với những âm thanh lúc rùng rợn, lúc đau xót, mai mỉa. Không c̣n nhận ra tôi nữa, một ḿnh ông lững thững bước đi chơi vơi như trên mây. Lộn hai túi quần ra, miệng ông lẩm nhẩm đọc vần thơ, rồi lại phá lên cười mai mỉa:

Từ ấy hồn vui măi đến giờ Mái tóc pha sương chưa cạn ư Con tằm rút ruột vẫn c̣n tơ ... ơ hơ ... hơ ... hơ ... hơ ...

***

- Phải rồi. Hồi ấy ổng là một chiến sĩ cách mạng trung kiên - Bà cụ già kể tiếp - chỉ v́ trung thành với Đảng mà ổng hy sinh hết trơn hết trọi, ngay cả t́nh yêu của chính ḿnh. Là người giúp việc, tôi chẳng bao giờ quên được cái đêm định mệnh của gia đ́nh ổng. Lúc đó đă hơn 1 giờ đêm, bà Mẩn Chi - má của ổng kêu tôi dậy, bà hối tôi gom gạo, thức ăn và hành trang. Mọi người đều vội vă như chạy loạn, c̣n ổng th́ không. Quỳ gối trước mặt ổng là cô Hoàng Lan - vợ chưa cưới của ổng. Ẵm con Hoàng Yến trên tay, cô ấy nói nghẹn trong nước mắt:

- Anh Chí! Em van xin anh, anh hăy cùng em và con rời xa nơi này. Em đă chờ đợi anh mười mấy năm rồi. Xưa kia anh nói rằng, đảng sẽ đem lại ấm no hạnh phúc cho chúng ḿnh. Nay giải phóng xong, anh lại sợ cưới em th́ anh sẽ bị khai trừ đảng. Vậy th́ đến bao giờ chúng ta mới được sống hạnh phúc bên nhau thực sự đây ?

Mặc cho Hoàng Lan than khóc, cầu xin. Ổng vẫn hổng có chịu nghe. Đă vậy ổng c̣n la lối um sùm:

- Cô muốn đi đâu th́ cứ việc đi, nhưng cô đừng ḥng lôi cuốn một cán bộ đảng viên trong sạch như tôi theo con đường phản quốc.

Nghe ổng nói, bà Mẩn Chi cũng không cầm nổi nước mắt, bà quỳ xuống trước ông con cán bộ mà cầu xin, mặc dù đó là hành động trái với đạo trời:

- Chí ơi ! Xưa nay má chưa biết quỳ gối cầu xin ai bao giờ, nay v́ sự an nguy của cả gia đ́nh, má cầu xin con hăy tỉnh ngộ. Khi xưa họ bắt ba mày bàn giao giấy tờ sở hữu tài sản, rồi nay lại buộc ba mày nghỉ việc để giảm biên chế. Người ta đă cướp hết tài sản của gia đ́nh ḿnh rồi. Mảnh đất này không c̣n chỗ cho chúng ta dung thân nữa, đi thôi con, tỉnh ngộ đi con.

- Má không hiểu ǵ cả - ổng cằn nhằn với má của ổng - tài sản của gia đ́nh ta nay đă là tài sản chung của toàn xă hội. Chủ trương sáng suốt của Đảng ta là thực hiện một xă hội công bằng, không có kẻ giàu người nghèo, chính v́ thế mà toàn dân phải ủng hộ và có nghĩa vụ chấp hành mọi chính sách mà Đảng đề ra ...

Không chịu nổi với những lời tuyên huấn gió mây của ông con cán bộ, ông Tư Long - ba của ổng thét lên:

- Chí. Mày có bị điên không ? Hết Quảng Trị đến Tây Nguyên, ăn rừng ở rú, vào sinh ra tử bấy nhiêu chưa đủ, khi giải phóng rồi người ta c̣n biệt phái mày đi Miên. Cũng may là vác được cái thân xác này về. Mày đă được cái ǵ ngoài chức trưởng ban kế hoạch sinh đẻ và mớ bằng khen như giấy vụn này ? Mày có biết rằng người ta đă lừa dối những kẻ cuồng tín như mày không ? Hồi chưa giải phóng, gia đ́nh ḿnh có tất cả: Nhà xưởng, ruộng vườn ... Nay mày đem cách mạng về làm gia đ́nh ta đến tấc đất cắm dùi không có, ngay cả căn nhà do ông bà tổ tiên bao đời để lại này cũng sắp phải bàn giao cho Hợp Tác Xă. Bị móc hết ruột, rút hết xương rồi mà mày vẫn c̣n ca ngợi cái lư với cái tưởng trời ơi nào nữa đây ? Chỉ có người điên mới làm như vậy thôi con à.

- Thôi, ba đừng nhắc đến cái tư tưởng tư bản xấu xa đó nữa, cũng may là nhờ sự giác ngộ cách mạng của con và chính sách khoan hồng rộng mở của Đảng nên ba không bị cải tạo.

- Bộ mày tưởng tao ăn cướp được của thiên hạ sao ?. Tao và má mày đă đổ mồ hôi, sôi nước mắt, tằn tiện suốt đời mới có được chút cơ ngơi này. Vậy mà mày cho là xấu xa. C̣n cái bọn bí thư, chủ nhiệm Hợp Tác Xă ngồi mát ăn bát vàng kia nó cướp không đất đai nhà xưởng của ba mẹ mày th́ sao mày lại coi chúng là tốt đẹp, mày coi trọng chúng nó c̣n hơn gia đ́nh ruột thịt. Mày điên rồi, mày điên thiệt rồi Chí ơi !

- Con không tranh luận với ba nữa, nói tóm lại là con không đi đâu cả, con đă nguyện hiến dâng trọn đời ḿnh cho Đảng từ khi mới bước vào đời. Ba đừng hy vọng, sẽ không có ǵ làm làm phai nhạt niềm tin với Đảng trong trái tim nhiệt huyết này của con ...

Nói rồi ổng đi kêu bảo vệ và dân quân lên quản thúc không cho ba má của ổng ra khỏi nhà. Tới gần sáng bỗng nghe có tiếng kêu khóc thất thanh của bà Mẩn Chi, mọi người sửng sốt khi nh́n thấy ông Tư Long - ba của ổng treo cổ giữa nhà. Sau cái đêm kinh hoàng ấy tưởng rằng mọi tai họa đă chấm dứt, nào ngờ ổng vẫn thực hiện theo lệnh giao mảnh đất cuối cùng của ông bà tổ tiên để lại cho Hợp Tác Xă, rồi kiên quyết bắt gia đ́nh đi khai hoang ở vùng kinh tế mới. Đói khổ cùng cực quá, bà Mẩn Chi, cô Hoàng Lan đưa con nhỏ Hoàng Yến tiếp tục vượt biên. Đúng vào ngày ổng bị cách chức v́ gia đ́nh có người vượt biên trái phép, th́ ổng nhận được tin vợ, con và má của ổng bị ch́m thuyền chết ngoài biển. Những mất mát, khổ đau làm vậy mà ổng vẫn một ḷng theo đảng đến cùng. Ổng thường nói với mọi người rằng: "Gia đ́nh tôi không xứng đáng với Đảng, việc tôi bị kỷ luật là đương nhiên". Để tự kỷ luật ḿnh, ổng xin làm trưởng đoàn thanh niên xung phong đi công tác khai hoang ở Đắc Lắc.

Bốn năm sau, khi ổng biết tin người ta giải thể hợp tác xă và chia đất cho cán bộ, ổng cũng làm đơn xin một xuất đất mà không được duyệt. Khi đó ổng nhận thức ra và làm đơn kiện. Hàng đống đơn từ, ổng gửi tới cả trung ương, nhưng chẳng có ai quan tâm đến đơn từ của ông. Kiện hoài hổng được, uất ức quá ổng đă viết báo gửi khắp các ṭa soạn, hầu phơi bày những bất công trước dư luận quần chúng. Cũng chẳng có báo nào đăng những điều bất công và oan ức của ổng, mà ngược lại ổng đă bị bắt giam điều tra v́ có những hành vi tiêu cực, bôi xấu cán bộ đảng. Khi ổng bị giam, ổng chẳng c̣n ai thân thích, tôi có lên thăm nuôi ổng hai lần. Đến tháng thứ ba, tôi đến trại giam th́ các ông cán bộ nói là ông Nguyễn Tất Chí đă được trả tự do, nhưng chuyển sang trại tâm thần. Mỗi lần gặp tôi ở trại tâm thần, ổng đều ôm lấy tôi mà khóc, lần nào ổng cũng chỉ th́ thầm có một câu tội nghiệp: "Cô Sáu ơi ! Con không có tội, con không có bị điên đâu, con oan ức quá ... con chỉ có tội với ba má, có tội với vợ và con của con mà thôi".

Ba năm sau, khi ổng được chứng nhận là khỏi bịnh điên trở về th́ gạo đă nấu thành cơm như chú thấy đó, c̣n ổng th́ cứ lúc tỉnh lúc mơ như vầy. Thiệt là tội ...

***

- Ổng lại điên rồi đó bác ơi !

Đám trẻ chăn trâu nhớn nhác kêu, rồi đứng cụm lại, dơi những ánh mắt buồn của trẻ thơ theo mái tóc pha sương rối bù của ông cán bộ đảng điên. Những ngôi mộ phủ cỏ xanh trong nghĩa địa hoang vu bỗng nhấp nhô như từng cơn sóng cả nhấn ch́m thân thể nhỏ bé đang nghiêng ngả chơi vơi của ông. Câu thơ uẩn khuất cuộc đời ông cán bộ điên đă vô t́nh in sâu vào tâm hồn trẻ thơ những câu hỏi hoài nghi chua chát:

- Bác ơi. Thuyền con vượt sóng mà không nghiêng ngả, là thuyền thật hay thuyền giả ?

- Chú ơi. Con tằm bị người ta rút ruột mà sao nó c̣n nhả tơ cho người ta may áo ?

Chẳng bao lâu nữa vận nước sẽ đổi thay, lúc đó những đứa học tṛ chăn trâu của ông cán bộ điên đă trưởng thành và được chứng kiến tận mắt con thuyền vượt sóng mà không nghiêng ngả kia là thật hay là giả. Trong tâm trạng nửa tỉnh nửa mê, với mái tóc pha sương luôn rối bù, ông cán bộ điên vẫn c̣n bước tiếp theo cái nửa đời c̣n lại của ông: vô tư, vô sản giữa cuộc đời sóng gió phũ phàng.

Ngày cuối cùng gặp ông trên cơi đời, trong căn nhà lá của gia đ́nh một học tṛ chăn trâu, ông th́ thào trao lại bản chúc cho tôi:

- Nếu có dịp, tôi khẩn thiết nhờ chú hăy kể câu chuyện của cuộc đời tôi cho mọi người biết rằng: Khi tôi cống hiến hết ḿnh, cống hiến như điên, th́ người ta cấp bằng khen và cho rằng tôi tỉnh. Đến khi tôi tỉnh táo để nh́n nhận thấy một xă hội bất công và muốn đ̣i lại sự công bằng cho ḿnh th́ người ta lại bảo là tôi điên. Đời tôi chẳng khác nào một con tằm bị người ta rút ruột mà vẫn c̣n nhả ra tơ.

Người cán bộ trung kiên, nhiệt huyết của đảng lặng lẽ ra đi vĩnh viễn. Ông đă bước hết cái nửa đường c̣n lại của ḿnh mà chẳng t́m được một chân lư như đă hằng mơ. Nhưng một điều chắc chắn là cái nghĩa lớn của những người làm cách mạng như ông nay đă thực sự xuôi ḍng và lộng ước mơ trên các tầng lầu nguy nga tráng lệ của những ông quan cách mạng tân thời.

-- Nam Cam (deepsea2@optusnet.com.au), July 20, 2003


Moderation questions? read the FAQ